განმარტა: ბუბონური ჭირის სამი შემთხვევა ჩინეთში; რა არის ეს?
ჭირმა მოკლა ათობით მილიონი ადამიანი მთელს მსოფლიოში სამი ძირითადი პანდემიის შედეგად, ევროპის მოსახლეობის დაახლოებით მესამედი 1300-იან წლებში განადგურდა ბუბონური ჭირით, რომელიც ცნობილია როგორც შავი სიკვდილი.
დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ადგილობრივი ცენტრის ქვეშ მყოფი ჭირის პრევენციის ჯგუფის წევრი უჭირავს მღრღნელებს ბალახზე სერქსუს საგრაფოში, ტიბეტის ავტონომიური პრეფექტურა, სიჩუანის პროვინცია, ჩინეთი, 2019 წლის 28 აგვისტო. (ფოტო Reuters-იდან) კვირას ჩინეთმა გამოაცხადა ბუბონური ჭირის მესამე შემთხვევა მას შემდეგ, რაც გასულ კვირას გამოვლინდა ჭირის კიდევ ორი შემთხვევა, მაგრამ დაავადება იშვიათია, მიუხედავად მისი საშინელი რეპუტაციისა და ხელისუფლება ამბობს, რომ შემთხვევები, როგორც ჩანს, არ არის დაკავშირებული.
როგორ ჩნდება ინფექცია?
შიდა მონღოლეთიდან ორი პაციენტი კარანტინირებული იყო პეკინში, პნევმონიური ჭირით დაავადებული, განაცხადა ხელისუფლებამ გასულ კვირას. ჯანდაცვის კომისიის განცხადებით, იმავე რეგიონიდან 55 წლის მამაკაცს მოგვიანებით დაუდგინდა ბუბონური ჭირი, გარეული კურდღლის ხორცის ჭამის შემდეგ.
ჭირის ორივე სახეობა გამოწვეულია Yersinia pestis ბაქტერიით.
ინფიცირებული რწყილების ნაკბენები ბუბონური ჭირის ინფექციის ყველაზე გავრცელებული მიზეზია, მაგრამ პნევმონიური ვარიანტი - სადაც ბაქტერია ფილტვებში ისუნთქება - უფრო საშიშია, რადგან ის ხველის საშუალებით ვრცელდება.
დაავადების იშვიათი მესამე ვარიანტია სეპტიცემიური ჭირი, რომელიც აზიანებს სისხლძარღვს.
რა არის რისკები?
ჭირმა მოკლა ათობით მილიონი ადამიანი მთელს მსოფლიოში სამი ძირითადი პანდემიის შედეგად, ევროპის მოსახლეობის დაახლოებით მესამედი 1300-იან წლებში განადგურდა ბუბონური ჭირით, რომელიც ცნობილია როგორც შავი სიკვდილი.
ითვლება, რომ ბაქტერია წარმოიშვა იუნანში, სამხრეთ-დასავლეთ ჩინეთში, სადაც ის რჩება ენდემურად. ოპიუმის სავაჭრო მარშრუტებმა იუნანიდან გამოიწვია ჭირის მესამე გლობალური აფეთქება 1894 წელს, მაგრამ მას შემდეგ ის სულ უფრო იშვიათი გახდა.
2010-დან 2015 წლამდე მსოფლიოში დაფიქსირდა 3248 შემთხვევა, რამაც გამოიწვია 584 სიკვდილი - სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 18%, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით.
2009 წლიდან 2018 წლამდე ჩინეთში მხოლოდ 26 შემთხვევა და 11 დაიღუპა. შედარებისთვის, იმავე პერიოდში დაფიქსირდა ცოფის 12 082 შემთხვევა, სიკვდილიანობა 96%-ს შეადგენს.
ჩინეთის დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა თქვა, რომ ჭირი უძველესი ბაქტერიული ინფექციაა, რომლის კლინიკურად მკურნალობა შესაძლებელია სხვადასხვა ეფექტური ანტიბიოტიკებით, თუ ადრე დაფიქსირდა.
არის თუ არა ჭირი დაკავშირებული კლიმატის ცვლილებასთან?
ჭირის გავრცელება 1300-იან წლებში მეცნიერებმა დაუკავშირეს არასტაბილურ კლიმატურ პირობებს, რამაც გამოიწვია დაავადების განვითარება და უფრო სწრაფად გავრცელება ვირთხებზე, რწყილებსა და ადამიანებზე.
წყალდიდობამ ასევე შეუწყო ხელი დაავადების სწრაფ გავრცელებას ახალი წყლის მარშრუტების მეშვეობით.
ჩინეთი ამბობს, რომ კლიმატის ცვლილებამ გამოიწვია მღრღნელების პოპულაციის ზრდა შიდა მონღოლეთში. უხვი ნალექის ერთობლიობამ, რასაც მოჰყვა ხანგრძლივი ზაფხულის გვალვა, ვირთხებს აყვავების საშუალება მისცა.
არის კიდევ რისკები?
ჩინეთი კვლავ შეშფოთებულია ეპიდემიების გავრცელების რისკით, რადგან ადრე ჭირისადმი მიდრეკილი სოფლის რეგიონები ინტეგრირებულია ეროვნულ ეკონომიკაში.
დაავადებათა კონტროლის ცენტრი ამბობს, რომ იუნანი და ცინგჰაი-ტიბეტის პლატო შორეულ დასავლეთში განსაკუთრებით დაუცველია.
ცინგჰაის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ ამ წლის დასაწყისში ჭირის გავრცელების რისკი გაიზარდა მოსახლეობის მაღალი სიმჭიდროვის მქონე რეგიონებში ურბანიზაციის, ახალი ინფრასტრუქტურისა და ტურიზმის გამო.
ინფექციური დაავადებები ასევე მგრძნობიარე საკითხია პეკინისთვის 2003 წელს მწვავე მწვავე რესპირატორული სინდრომის (SARS) გავრცელების შემდეგ, რასაც ბევრი ადანაშაულებს ხელისუფლების მიერ ინფორმაციის დროულად გამჟღავნებაში.
ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ:
