განმარტა: როგორ ანიჭებს პაკისტანი მოქალაქეობას და რა დებულებები მოიცავს მის უმცირესობებს

სამეზობლო კონსტიტუციები: რა არის კონსტიტუციური და სამართლებრივი დებულებები მოქალაქეობისა და რელიგიური უმცირესობების უფლებების შესახებ ინდოეთის მეზობელ ქვეყნებში? შეხედეთ პაკისტანს.

მიუხედავად იმისა, რომ ისლამური სახელმწიფოა, პაკისტანს არ აქვს რაიმე რელიგიური გამოცდა მოქალაქეობის მისაღებად. (ფაილის ფოტო)

ახალგადასული მოქალაქეობის ცვლილების აქტი უადვილებს სამი მეზობელი ქვეყნის რელიგიურ უმცირესობებს ინდოეთის მოქალაქეობის მიღებას. რა არის კონსტიტუციური და სამართლებრივი დებულებები ინდოეთის მეზობელ ქვეყნებში რელიგიური უმცირესობების მოქალაქეობისა და უფლებების შესახებ? შეხედეთ პაკისტანს:

როგორ აკეთებს პრეამბულა პაკისტანის კონსტიტუციას შევადარებთ ინდოეთის პრეამბულას?

ინდოეთის კონსტიტუციის პრეამბულა აცხადებს ქვეყანას სუვერენულ, სოციალისტურ, სეკულარულ, დემოკრატიულ რესპუბლიკად, ტერმინები სოციალისტური და სეკულარული დაემატა 1976 წლის 42-ე შესწორებას. მეორეს მხრივ, მსოფლიოში 60-მდე კონსტიტუცია ეხება. ღმერთს, მათ შორის გერმანიაში, ბრაზილიაში, საბერძნეთსა და ირლანდიაში. პაკისტანის კონსტიტუცია იწყება ალაჰის სახელით, ყველაზე კეთილი, მოწყალე, აღიარებს ღმერთის სუვერენიტეტს სამყაროს მიმართ და შეიცავს მითითებებს მუსლიმებსა და ისლამზე. როდესაც ობიექტურ რეზოლუციაში ეს დებულება 1949 წლის 12 მარტს გადავიდა ლიაკატ ალი ხანმა, მას დაუპირისპირდნენ დამფუძნებელი კრების არამუსლიმი წევრები. შრის ჩანდრა ჩატოპადიამ თქვა, სახელმწიფოში რელიგიის ადგილი არ არის... სახელმწიფო რელიგია საშიში პრინციპია.

წაკითხვა | განმარტა: ბანგლადეშის დებულებების კითხვა მოქალაქეობისა და რელიგიის თავისუფლების შესახებ

პაკისტანი აძლევს მოქალაქეობას რელიგიის საფუძველზე?

მიუხედავად იმისა, რომ ისლამური სახელმწიფოა, პაკისტანს არ აქვს რაიმე რელიგიური გამოცდა მოქალაქეობის მისაღებად. მისი მოქალაქეობის აქტი, 1951 წელი მსგავსია ინდოეთის მოქალაქეობის აქტისა, გარკვეული თვალსაზრისით შეიძლება უფრო ლიბერალური იყოს. მე-6 პუნქტი ადგენს, რომ ნებისმიერი პირი, რომელიც პაკისტანში გადავიდა 1952 წლის 1 იანვრამდე, არის მოქალაქე. მე-3 განყოფილება ანიჭებს მოქალაქეობას კანონის დაწყებისას (1951 წლის 13 აპრილი) ნებისმიერს, ვინც, ან ვისი მშობლები ან ბებია-ბაბუა, დაიბადა პაკისტანში შემავალ ტერიტორიებზე 1973 წლის 31 მარტს. პაკისტანი ანიჭებს მოქალაქეობას ნებისმიერ პირს, ვინც მიგრირებს. იქ 1951 წლის 13 აპრილამდე (ინდოეთის შეწყვეტა არის 1948 წლის 19 ივლისი, გარდა ასამისა, სადაც ეს არის 1971 წლის 25 მარტი) ქვეკონტინენტის ნებისმიერი ტერიტორიიდან იქ მუდმივად ცხოვრების განზრახვით. ინდოეთის კანონის მსგავსად, პაკისტანის მე-7 განყოფილებაში ნათქვამია, რომ პირი, რომელიც ინდოეთში გადავიდა 1947 წლის 1 მარტის შემდეგ, არ უნდა იყოს პაკისტანის მოქალაქე, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ის დაბრუნდა განსახლების ან მუდმივი დაბრუნების პირობებში.

მიუხედავად იმისა, რომ პაკისტანის კანონის მე-4 ნაწილი ადგენს, რომ ყოველი ადამიანი, რომელიც დაიბადა პაკისტანში, კანონის დაწყების შემდეგ, უნდა იყოს პაკისტანის მოქალაქე დაბადებით, ინდოეთმა დაამატა შემზღუდველი კვალიფიკაცია 1986 წელს (ერთი მშობელი უნდა იყოს ინდოეთის მოქალაქე) და 2003 წელს ( ორივე მშობელი უნდა იყოს ინდოეთის მოქალაქე, ან ერთი მოქალაქე და მეორე არალეგალური მიგრანტი). პაკისტანის კანონის მე-5 პუნქტი საუბრობს მოქალაქეობაზე წარმოშობის მიხედვით, თუ ერთ-ერთი მშობელი იყო პაკისტანის მოქალაქე პირის დაბადების დროს.

J&K მიგრანტები პაკისტანში მიჩნეულნი არიან პაკისტანის მოქალაქეებად, სანამ საბოლოოდ არ დადგინდება ქაშმირის ურთიერთობა პაკისტანთან. ბრიტანეთის მაცხოვრებლები ანალოგიურად ითვლებოდნენ მოქალაქეებად. მოქალაქეობა ასევე შეიძლება მიენიჭოს თანამეგობრობის მოქალაქეებს მთავრობას.

განმარტა: ავღანეთის მოქალაქეობა, განსაზღვრული და ხელახალი განსაზღვრული ათწლეულების განმავლობაში

რით განსხვავდება პაკისტანი და ინდოეთი რელიგიის თავისუფლების განსაზღვრაში?

ინდოეთის კონსტიტუციის პრეამბულისგან განსხვავებით, პაკისტანის კონსტიტუცია ცალსახად ადგენს პრეამბულაში, რომ უმცირესობებს თავისუფლად უნდა ასწავლონ, გამოიყენონ რელიგიის თავისუფლება და განავითარონ თავიანთი კულტურა და რომ ადეკვატური დებულება უნდა იქნას მიღებული ლეგიტიმური ინტერესების დასაცავად. უმცირესობებისა და ჩამორჩენილი კლასების. რა თქმა უნდა, უმცირესობათა მიმართ ლეგიტიმური ინტერესების გამოხატვა შემზღუდველია.

ინდოეთისგან განსხვავებით, პაკისტანი რელიგიის თავისუფლების უფლებას მხოლოდ მოქალაქეებს აძლევს. ინდოეთში ყველას, მათ შორის უცხოელებსაც აქვს რელიგიის თავისუფლება და ამიტომაც უცხოელ მისიონერებს აქვთ ქრისტიანობის პროპაგანდის უფლება.

ინდოეთისგან განსხვავებით, პაკისტანში სიტყვის თავისუფლება კონკრეტულად მოიცავს პრესის თავისუფლებას - მაგრამ ეს ექვემდებარება ისლამის დიდებას. ამ შეზღუდვის გამო, პაკისტანს აქვს რეგრესიული მკრეხელობის კანონი სავალდებულო სიკვდილით დასჯით, რაც ეწინააღმდეგება ისლამური სისხლის სამართლის ფუნდამენტურ პრინციპებსაც კი. მისი ფართოდ გავრცელებული შეურაცხყოფა აჩენს კითხვებს პაკისტანის სიტყვის თავისუფლებისადმი ერთგულების შესახებ.

ასევე წაიკითხეთ | მოქალაქეობის კანონმა შეიძლება გამოიწვიოს ინდოეთ-პაკისტანის კონფლიქტი: იმრან ხანი

რა ნაბიჯები გადადგა პაკისტანმა უმცირესობების „ლეგიტიმური ინტერესების“ დასაცავად, როგორც ეს გათვალისწინებული იყო?

36-ე მუხლი ამბობს, რომ სახელმწიფომ უნდა დაიცვას უმცირესობების კანონიერი უფლებები და ინტერესები, მათ შორის მათი სათანადო წარმომადგენლობა ფედერალურ და პროვინციულ სამსახურებში. მიუხედავად იმისა, რომ რელიგიური უმცირესობები დისკრიმინაციის წინაშე დგანან, კონსტიტუცია მათ მიმართ დათქმას ითვალისწინებს. ეროვნულ ასამბლეაში მათთვის 10 ადგილია დაცული. ბელუჯისტანი, თუმცა რელიგიური უმცირესობები მოსახლეობის მხოლოდ 1,25%-ს შეადგენენ, მათთვის რეზერვაცია 4,62%-ია; პენჯაბში ისინი 2.79% არიან და აქვთ დაჯავშნა 2.16%; სინდში, ისინი 8,69% და დაჯავშნა 5,36%; NW პროვინციაში, ისინი 2.46% არიან, მაგრამ დაჯავშნა მხოლოდ 0.56%.

ინდუსები დასავლეთ პაკისტანში (დღევანდელი პაკისტანი) 1951 წელს, გაყოფის შემდგომ დაახლოებით 5 მილიონიანი ინდოეთში მიგრაციის შემდეგ, მხოლოდ 3,44 პროცენტი იყო. 1961 წლის აღწერისას არამუსლიმი მოსახლეობა დღევანდელ პაკისტანში 2,83 პროცენტამდე შემცირდა. ეს ავიდა 3,25 პროცენტამდე 1972 წელს, 3,30 პროცენტამდე 1981 წელს და 3,70 პროცენტამდე 1998 წელს.

არსებობს თუ არა პაკისტანში რელიგიური უმცირესობების პირადი კანონები?

დიახ. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს დებულება, რომ კანონები, რომლებიც არ შეესაბამება სახელმწიფო რელიგიას, უნდა იქნას აცილებული, როგორც არაკონსტიტუციური, პაკისტანის კონსტიტუციის 227(3) მუხლი ათავისუფლებს უმცირესობათა პირად კანონს ამ დებულებისგან. ინდოეთში, პირადი სამართლის ნებისმიერი დებულება, რომელიც არ შეესაბამება კონსტიტუციას, ბათილად ითვლება. ამრიგად, სამმაგი ტალკი 2017 წელს ბათილად გამოცხადდა.

2016 წელს, სინდის პროვინციაში, რომელსაც პაკისტანში ინდუისტების ყველაზე მეტი რაოდენობა ჰყავს, მიიღო კანონმდებლობა, რომელიც აკრძალულია იძულებითი მოქცევის შესახებ. პენჯაბის ასამბლეამ 2018 წელს მიიღო სიქ ანანდის ქორწინების აქტი.

ავტორი არის კონსტიტუციური სამართლის ექსპერტი და NALSAR სამართლის უნივერსიტეტის ვიცე-კანცლერი, ჰაიდერაბადი.

ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ: