განმარტა: რატომ იღებს მთავრობა სესხს ბიუჯეტის გარეშე და როგორ

კავშირის ბიუჯეტი 2021: ეს სესხები, რომლებიც პირდაპირ არ არის აღებული ცენტრის მიერ, ხელს უწყობს ხარჯების დაფარვას, მაგრამ არ ითვლება ფისკალურ დეფიციტში.

ფინანსთა მინისტრი ნირმალა სითჰარამანი წარადგენს კავშირის 2021 წლის ბიუჯეტს 1 თებერვალს. (ექსპრეს ფოტო: ანილ შარმა, ფაილი)

ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი დეტალი ნებისმიერი კავშირის ბიუჯეტში არის ფისკალური დეფიციტის დონე. ეს არსებითად არის უფსკრული, რასაც ცენტრალური ხელისუფლება ხარჯავს და რას შოულობს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს არის კავშირის მთავრობის სესხების დონე.

ეს რიცხვი არის ყველაზე მნიშვნელოვანი მეტრიკა ნებისმიერი მთავრობის ფინანსების ფინანსური სიჯანსაღის გასაგებად. როგორც ასეთი, მას ყურადღებით აკვირდებიან სარეიტინგო სააგენტოები - როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. სწორედ ამიტომ, მთავრობების უმეტესობას სურს შეზღუდოს თავისი ფისკალური დეფიციტი სოლიდურ რაოდენობამდე.

ამის გაკეთების ერთ-ერთი გზა არის არაბიუჯეტური სესხების გამოყენება. ასეთი სესხები არის საშუალება, რომ ცენტრი დააფინანსოს თავისი ხარჯები, თან აიღოს დავალიანება - ისე, რომ იგი არ ჩაითვალოს ფისკალური დეფიციტის გამოთვლაში.

რა არის საბიუჯეტო სესხები?

საბიუჯეტო ბოლო დოკუმენტების მიხედვით, მიმდინარე ფინანსურ წელს ცენტრს განისაზღვრა 5,36 მილიონი ლარის სესხის აღება. თუმცა, ეს მაჩვენებელი არ მოიცავდა სესხებს, რომლებიც უნდა მიეღოთ საჯარო სექტორის საწარმოებს მათი სახელით ან ცენტრის მიერ გადასახადებისა და სესხების გადავადებულ გადახდას. ეს მუხლები წარმოადგენს ბიუჯეტგარეშე სესხებს, რადგან ეს სესხები და გადავადებული გადახდები არ არის ფისკალური დეფიციტის გაანგარიშების ნაწილი.

არც წლევანდელი იყო გამონაკლისი. ყოველწლიურად ფინანსთა მინისტრი აცხადებს იმ თანხების რაოდენობას, რომელსაც მთავრობა ბაზრიდან სესხის აღებით მოიზიდავს. ეს თანხა და მასზე გადასახდელი პროცენტი აისახება მთავრობის ვალში.

ბიუჯეტგარეშე სესხები არის სესხები, რომლებსაც იღებენ არა უშუალოდ ცენტრი, არამედ სხვა საჯარო დაწესებულება, რომელიც სესხებს ცენტრალური ხელისუფლების მითითებით იღებს. ასეთი სესხები გამოიყენება მთავრობის ხარჯვითი საჭიროებების შესასრულებლად.

მაგრამ ვინაიდან სესხის ვალდებულება ოფიციალურად არ არის ცენტრზე, სესხი არ შედის ეროვნულ ფისკალურ დეფიციტში. ეს ხელს უწყობს ქვეყნის ფისკალური დეფიციტის დასაშვებ ზღვრებში შენარჩუნებას.

შედეგად, როგორც მაკონტროლებელი და გენერალური აუდიტორი 2019 წლის ანგარიშშია აღნიშნული, დაფინანსების ეს გზა პარლამენტის კონტროლს მიღმა აყენებს დაფინანსების ძირითად წყაროებს. ასეთი არაბიუჯეტური დაფინანსება არ არის ფისკალური ინდიკატორების გაანგარიშების ნაწილი, ფისკალური შედეგების მიუხედავად, ნათქვამია ანგარიშში.

როგორ ხდება ბიუჯეტგარეშე სესხების აღება?

მთავრობას შეუძლია განმახორციელებელ სააგენტოს მოსთხოვოს ბაზრიდან საჭირო თანხების მოზიდვა სესხების ან ობლიგაციების გამოშვებით. მაგალითად, კვების სუბსიდირება ცენტრის ერთ-ერთი მთავარი ხარჯია. 2020-21 წლების ბიუჯეტის პრეზენტაციაში მთავრობამ ინდოეთის კვების კორპორაციას სურსათის სუბსიდიისთვის ბიუჯეტის თანხის მხოლოდ ნახევარი გადაუხადა. დანაკლისი ეროვნული მცირე შემნახველი ფონდის სესხით დაკმაყოფილდა. ამან საშუალება მისცა ცენტრს გაენახევრებინა სურსათის სუბსიდირების გადასახადი 1,51,000 მილიონიდან 77,892 მილიონ ლარამდე 2020-21 წლებში.

სხვა საჯარო სექტორის საწარმოებმაც აიღეს სესხი მთავრობისთვის. მაგალითად, საჯარო სექტორის ნავთობის მარკეტინგულ კომპანიებს სთხოვეს გადაეხადათ სუბსიდირებული გაზის ბალონები პრადჰან მანტრი უჯვალა იოჯანას ბენეფიციარებისთვის წარსულში.

საჯარო სექტორის ბანკები ასევე გამოიყენება ბიუჯეტგარეშე ხარჯების დასაფინანსებლად. მაგალითად, სასუქის სუბსიდიის განთავისუფლების კუთხით ნაკლოვანების ასანაზღაურებლად გამოიყენეს PSU ბანკების სესხები.

ეს რიცხვები რომ ჩაითვალოს, როგორი იქნებოდა მთავრობის ფისკალური დეფიციტი?

თუ გავითვალისწინებთ NSSF-ისგან ნასესხებ თანხას მხოლოდ ამ წლისთვის, ფისკალური დეფიციტი გაიზრდება 40,000 რუპით 50,000 ლარამდე აბსოლუტურ მაჩვენებლებში, თქვა პროფესორმა N R Bhanumurthy, B R Ambedkar ეკონომიკის სკოლის ვიცე-კანცლერმა, ბენგალურუ.

პსუ-ების მიერ სესხების გარდა, მთავრობის ფაქტობრივი ვალდებულებები მოიცავს ბანკების რეკაპიტალიზაციისთვის აღებულ სესხებს და რკინიგზისა და ენერგეტიკის სამინისტროების კაპიტალურ ხარჯებს.

არასაბიუჯეტო სესხების სხვადასხვა წყაროებიდან გამომდინარე, ძნელია ნამდვილი დავალიანების გამოთვლა. მაგალითად, ფართოდ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ 2019 წლის ივლისში, ბიუჯეტის წარდგენიდან მხოლოდ სამი დღის შემდეგ, CAG-მა დააფიქსირა 2017-18 წლების რეალური ფისკალური დეფიციტი მშპ-ს 5.85%-ზე, ნაცვლად სამთავრობო ვერსიისა 3.46%.

ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ: