განმარტა: რატომ რჩება ღარიბი ინდოეთში ღარიბი

ინდოეთში, მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის გლობალური სოციალური მობილობის ანგარიშის მიხედვით, ღარიბი ოჯახის წევრს საშუალო შემოსავალს 7 თაობა დასჭირდება.

ანგარიშის თანახმად, სკანდინავიური ეკონომიკები, როგორიცაა დანია და ფინეთი, ლიდერობენ სოციალური მობილობის რეიტინგში, ხოლო ქვეყნები, როგორიცაა ინდოეთი, პაკისტანი, ბანგლადეში და სამხრეთ აფრიკა ბოლოში არიან.

მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმი, რომელიც აწყობს მსოფლიოში ყველაზე გავლენიანი ბიზნესისა და პოლიტიკური გადაწყვეტილების მიმღებთა ყოველწლიურ შეკრებას სათხილამურო კურორტ დავოსში (შვეიცარია), პირველად გამოვიდა. გლობალური სოციალური მობილობის ანგარიში , რომელმაც ინდოეთი 82 ქვეყნიდან 72-ე ადგილზე დაასახელა.

ანგარიშის მიხედვით, სკანდინავიური ეკონომიკები, როგორიცაა დანია და ფინეთი, ლიდერობენ სოციალური მობილობის რეიტინგში, ხოლო ქვეყნები, როგორიცაა ინდოეთი, პაკისტანი, ბანგლადეში და სამხრეთ აფრიკა ბოლოში არიან (იხ. ცხრილი 1).

ცხრილი 1: WEF-ის გლობალური სოციალური მობილობის რეიტინგი

რა არის ამ ანგარიშის კონტექსტი?

მიუხედავად სწრაფი გლობალური ზრდისა, უთანასწორობა მთელ მსოფლიოში იზრდება. უთანასწორობის ზრდამ არა მხოლოდ გამოიწვია მასიური სოციალური არეულობა, არამედ უარყოფითად იმოქმედა გლობალურ კონსენსუსზე ეკონომიკური პოლიტიკის ტიპზე, რომელსაც ქვეყნები მისდევენ.

ამის კარგი მაგალითია სავაჭრო პროტექციონიზმის ზრდა მთელ მსოფლიოში ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში. იქნება ეს შეერთებული შტატები თუ გაერთიანებული სამეფო, გლობალიზაციისა და ვაჭრობის ღიაობის ორი ყველაზე მხურვალე ადვოკატი, რამდენიმე ქვეყანამ დაიწყო შინაგანი ხედვა იმ იმედით, რომ უფრო დიდი სავაჭრო პროტექციონიზმი ხელს შეუწყობს შინაური მუშაკების შიშებისა და შიშების შემსუბუქებას.

რა არის სოციალური მობილურობა?

როგორც წესი, უთანასწორობა იზომება შემოსავლის თვალსაზრისით. და ეს ღონისძიება არაადეკვატური აღმოჩნდა. როგორც ანგარიშში ნათქვამია, არსებობს მრავალი სიტუაცია, როდესაც აბსოლუტური შემოსავლის მობილობის მაღალი დონის მიუხედავად, შედარებითი სოციალური მობილურობა დაბალი რჩება. მაგალითად, ისეთ ეკონომიკებში, როგორებიცაა ჩინეთი და ინდოეთი, ეკონომიკურმა ზრდამ შეიძლება აიწიოს მთელი მოსახლეობა აბსოლუტური შემოსავლის თვალსაზრისით, მაგრამ ინდივიდის სტატუსი საზოგადოებაში სხვებთან შედარებით იგივე რჩება.

ანგარიშში ნათქვამია: ფარდობითი სოციალური მობილობის ცნება უფრო მჭიდროდ არის დაკავშირებული ინდივიდის სოციალურ და ეკონომიკურ სტატუსთან, მათი მშობლების ნათესავის მიმართ. ქვეყანაში სრულყოფილი ნათესავი მობილურობის მქონე საზოგადოებაში, დაბალი შემოსავლის მქონე ოჯახში დაბადებულ ბავშვს ექნება ისეთივე შანსი, რომ მიიღოს მაღალი შემოსავალი, როგორც მაღალი შემოსავალი მშობლებისგან დაბადებულ ბავშვს.

ამრიგად, სოციალური მობილობის კონცეფცია ბევრად უფრო ფართოა, ვიდრე უბრალოდ შემოსავლის უთანასწორობის განხილვა. იგი მოიცავს რამდენიმე შეშფოთებას, როგორიცაა:

• თაობათაშორისი მობილურობა: ინდივიდის უნარი გადაადგილდეს სოციალურ-ეკონომიკურ კლასებს შორის საკუთარი სიცოცხლის განმავლობაში.
• თაობათაშორისი მობილურობა: ოჯახური ჯგუფის უნარი აწიოს ან დაბლა აწიოს სოციალურ-ეკონომიკურ კიბეზე ერთი ან მეტი თაობის მანძილზე.
• აბსოლუტური შემოსავლის მობილურობა: ინდივიდის უნარი, რეალურად გამოიმუშაოს იმდენი ან მეტი, ვიდრე მათი მშობლები იმავე ასაკში.
• აბსოლუტური საგანმანათლებლო მობილურობა: ინდივიდის უნარი მიაღწიოს უფრო მაღალ განათლებას, ვიდრე მათი მშობლები.
• შედარებითი შემოსავლის მობილურობა: ინდივიდის შემოსავალი რამდენს განსაზღვრავს მათი მშობლების შემოსავალი.
• შედარებითი საგანმანათლებლო მობილურობა: რამდენს განსაზღვრავს ინდივიდის საგანმანათლებლო მიღწევები მათი მშობლების განათლების მიღწევებით.

რატომ არის მნიშვნელოვანი სოციალური მობილურობა?

კვლევამ აჩვენა, რომ მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებში, 1990-იანი წლებიდან მოყოლებული, არის სტაგნაცია შემოსავლის განაწილების ქვედა და ზედა ბოლოებში - ფენომენს, რომელსაც სოციალური მობილობის ექსპერტები აღწერენ, როგორც 'წებოვანი იატაკი' და 'წებოვანი ჭერი'. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რამდენად შეუძლია ინდივიდს საზოგადოებაში წინსვლა, ბევრს განსაზღვრავს, არის თუ არა ადამიანი უფრო ახლოს შემოსავლის დონესთან (თუ ღარიბი) თუ ჭერთან (ან მდიდარი). მაგალითად, დანიაში ან ფინეთში (რომლებიც ყველაზე მაღალია სოციალური მობილურობის ინდექსში), თუ A-ს მშობელი იღებს 100%-ით მეტს, ვიდრე Z-ზე, სავარაუდოა, რომ გავლენა A-ს მომავალ შემოსავალზე არის დაახლოებით 15%, მაგრამ აშშ-ში გავლენა გაცილებით მეტია - დაახლოებით 50% - და ჩინეთში ზემოქმედება კიდევ უფრო მეტია - დაახლოებით 60%.

ამრიგად, სოციალური მობილურობის დონეს შეუძლია დაგვეხმაროს გავიგოთ როგორც სიჩქარე - ანუ რამდენი დრო სჭირდება სკალის ბოლოში მყოფ ინდივიდებს, რათა დაეწიონ ზედა ნაწილებს - და ინტენსივობა - ანუ რამდენ ნაბიჯს დგამს. ინდივიდის ასვლა მოცემულ პერიოდში – სოციალური მობილურობის კიბეზე. როგორც მე-2 ცხრილში ნაჩვენებია, ინდოეთის დაბალშემოსავლიან ოჯახში დაბადებულს დასჭირდება 7 თაობა, რათა მიუახლოვდეს საშუალო შემოსავლის დონეს; დანიაში ამას მხოლოდ 2 თაობა დასჭირდება.

ცხრილი 2: შემოსავლების მობილურობა თაობებს შორის

კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ შედარებითი სოციალური მობილურობის მაღალი დონის მქონე ქვეყნები - როგორიცაა ფინეთი, ნორვეგია ან დანია - ავლენენ შემოსავლის უთანასწორობის დაბალ დონეს.

პირიქით, დაბალი ფარდობითი სოციალური მობილურობის მქონე ქვეყნები - როგორიცაა ინდოეთი, სამხრეთ აფრიკა ან ბრაზილია - ასევე ავლენენ ეკონომიკური უთანასწორობის მაღალ დონეს.

ამიტომაა, რომ ინდოეთის მსგავსი ქვეყნებისთვის მნიშვნელოვანია სოციალური მობილობის გაზრდა.

მაშ, როგორ გამოითვლება სოციალური მობილურობა?

WEF-ის გლობალური სოციალური მობილურობის ინდექსი აფასებს 82 ეკონომიკას 10 საყრდენზე, რომლებიც განაწილებულია სოციალური მობილობის შემდეგი ხუთი ძირითადი განზომილებით:

1. ჯანმრთელობა;
2. განათლება (ხელმისაწვდომობა, ხარისხი და თანასწორობა, უწყვეტი სწავლა);
3. ტექნოლოგია;
4. სამუშაო (შესაძლებლობა, ხელფასი, პირობები);
5. დაცვა და ინსტიტუტები (სოციალური დაცვა და ინკლუზიური ინსტიტუტები).

როგორ ასრულებდა ინდოეთი სოციალური მობილობის 10 სვეტიდან თითოეულს?

ინდოეთის საერთო რეიტინგი 82 ქვეყნიდან 76 ცუდია. ამდენად, გასაკვირი არ უნდა იყოს, რომ ინდოეთი დაბალ ადგილზეა ცალკეულ პარამეტრებშიც.

ქვემოთ მოყვანილი ცხრილი 3 გთავაზობთ დეტალურ დაშლას.

ცხრილი 3: სადაც ინდოეთი იკავებს სოციალური მობილობის 10 საყრდენს

ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ: