განმარტა: ვინ არის ებრაჰიმ რაისი, მკაცრი სასულიერო პირი, რომელიც ირანის შემდეგი პრეზიდენტი იქნება?
2019 წელს რაისი დაინიშნა ირანის სასამართლოს ხელმძღვანელად, დანიშვნამ, რამაც შეშფოთება გამოიწვია 1988 წელს ირან-ერაყის ომის შემდეგ ათასობით პოლიტიკური პატიმრის მასობრივ სიკვდილით დასჯაში მონაწილეობის გამო.
ებრაჰიმ რაისი, ირანის საპრეზიდენტო არჩევნების კანდიდატი, მედიას აფრქვევს მას შემდეგ, რაც ხმა მისცა თეირანში, ირანის საარჩევნო უბანზე, პარასკევს, 2021 წლის 18 ივნისს. (AP Photo) ხისტი ებრაჰიმ რაისი არის ირანის პრეზიდენტი გახდება ხმების ნაწილობრივი დათვლის შემდეგ მისთვის მნიშვნელოვანი უპირატესობა გამოვლინდა შაბათის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ.
ვინ არის აბრაამ რაისი?
რაისი პირველად გახდა ცნობილი, როცა 1980 წელს, 20 წლის ასაკში, კარაჯის გენერალური პროკურორი გახდა. 2004 წლიდან 2014 წლამდე ის გახდა თეირანის პროკურორი და სასამართლო სისტემის ხელმძღვანელის პირველი მოადგილე, რის შემდეგაც 2014 წლიდან 2016 წლამდე გახდა ირანის გენერალური პროკურორი.
2019 წელს რაისი დაინიშნა ირანის სასამართლოს ხელმძღვანელად, დანიშვნამ, რამაც შეშფოთება გამოიწვია 1988 წელს ირან-ერაყის ომის შემდეგ ათასობით პოლიტიკური პატიმრის მასობრივ სიკვდილით დასჯაში მონაწილეობის გამო.
Amnesty International-მა დაასახელა რაისი, როგორც სიკვდილის კომისიის წევრი, რომელმაც 1988 წლის ივლისის ბოლოს და სექტემბრის დასაწყისში რამდენიმე ათასი პოლიტიკური დისიდენტის იძულებითი გაუჩინარება და სიკვდილით დასჯა მოახდინა ევინსა და გოჰარდაშტის ციხეებში, თეირანის მახლობლად. .
რაისს ასევე აქვს კავშირები გასამხედროებულ ჯგუფთან ისლამური რევოლუციის გვარდიის კორპუსთან (IRGC). IRGC-ის ყუდსის ძალების ყოფილი პასუხისმგებელი, ქასემ სოლეიმანი მოკლეს საჰაერო თავდასხმის დროს, რომლის პასუხისმგებლობა 2020 წელს აშშ-მა აიღო. 2019 წელს აშშ-ს მიერ უცხოურ ტერორისტულ ორგანიზაციად გამოცხადდა ყუდსის ძალები.
მკაცრი სასულიერო პირი, რაისი 2017 წელს კენჭს იყრიდა მოქმედ პრეზიდენტ ჰასან როჰანის წინააღმდეგ და ითვლებოდა ხამეინის მემკვიდრედ. 2015 წელს, როჰანის მთავრობამ მიაღწია JCPOA-ს შეთანხმებას P5-თან (გაეროს უშიშროების საბჭოს ხუთ მუდმივ წევრთან, რომელშიც შედის დიდი ბრიტანეთი, აშშ, რუსეთი, საფრანგეთი და ჩინეთი) და გერმანიასა და ევროკავშირთან. ტრამპის ადმინისტრაციის პირობებში, შეერთებულმა შტატებმა ცალმხრივად დატოვა შეთანხმება 2018 წელს, რის შემდეგაც ქვეყნებს შორის ურთიერთობები კვლავ გაუარესდა.
ირანის მე-13 საპრეზიდენტო არჩევნები 18 ივნისს ჩატარდა, რომელშიც შვიდი კანდიდატი იბრძოდა - საიდ ჯალილი, ებრაჰიმ რაისი, ალირეზა ზაკანი, სეიდ ამირ ჰოსეინ ყაზიზადე ჰაშემი, მოჰსენ მეჰრალიზადე, მოჰსენ რეზაეი და აბდოლნასერ ჰემატი. სამი კანდიდატი, მათ შორის მეჰრალიზადე, ზაკანი და ჯალილი ოთხშაბათს გამოეთიშა რბოლას.
Iran International-ის მონაცემებით, ამ არჩევნებში ხმის მიცემის უფლება 59 მილიონზე მეტი იყო, მათ შორის 1,39 პირველად ამომრჩეველი. ირანის მთლიანი მოსახლეობა 85,9 მილიონზე მეტია და 18 წელზე უფროსი ასაკის პირებს შეუძლიათ ხმის მიცემის უფლება.
მიუხედავად იმისა, რომ ირანის უზენაესი ლიდერი, აიათოლა ალი ხამეინი ხალხს მოუწოდებს, ხმა მისცეს, ამომრჩეველთა აქტივობა 50 პროცენტი დარჩა, რაც ერთ-ერთი ყველაზე დაბალია ქვეყნის ისტორიაში. ხმის მიცემის უფლებამოსილი ამომრჩევლებიდან დაახლოებით 28 მილიონმა ადამიანმა მისცა ხმა.
როგორია ირანელების განწყობა?
ხალხის მნიშვნელოვანმა ნაწილმა ამჯერად ხმა არ მისცა, რადგან თვლის, რომ არჩევნები გაყალბებულია და არ ენდობა არჩევნების დამკვირვებელს სახელწოდებით მცველთა საბჭოს (12 წევრისგან შემდგარი კოლეგია, მათ შორის ექვსი სასულიერო პირი და ექვსი იურისტი, რომელიც დანიშნულია უზენაესი ლიდერის მიერ). დისკვალიფიკაცია მოახდინა საზოგადოების მიერ მოწონებული ზოგიერთი კანდიდატი.
ირანის არჩევნებში კანდიდატებს ამოწმებს სამთავრობო კომიტეტები, შემდეგ კი მცველთა საბჭო. საბჭო არის მკაცრი დამკვირვებელი ორგანო, რომელიც ამოწმებს ყველა კანდიდატს ისლამის, რელიგიური სამართლის სისტემისა და თავად ისლამური რესპუბლიკისადმი ერთგულებისთვის. ბოლო წლების არჩევნების მსგავსად, ამჯერადაც დამკვირვებელმა რეფორმისტ კანდიდატებს დისკვალიფიკაცია მოახდინა.
ხალხს ასევე სჯერა, რომ ხმის მიცემა ნიშნავს არჩევნების მხარდაჭერას, რომელიც აღიქმება უსამართლოდ. იმ შვიდი კანდიდატიდან, რომლებსაც საბოლოოდ მიეცათ 600-ზე მეტი კანდიდატის ჯგუფიდან საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის უფლება, არცერთ მათგანს არ ჰქონდა პოპულარული მიმართვა და რაისი ითვლებოდა ფრონტად.
ზოგიერთი კანდიდატი დისკვალიფიცირებული იყო ახალი ასაკობრივი ბარიერის გამო, რომლის მიხედვითაც კანდიდატები უნდა იყვნენ 40-დან 75 წლამდე. გარდა ამისა, ყველა ქალი კანდიდატი დისკვალიფიცირებული იყო, მიუხედავად იმისა, რომ მათ ოფიციალურად არ ეკრძალებათ არჩევნებში მონაწილეობა.
წესების მიხედვით, პრეზიდენტი უნდა იყოს შიიტი მუსლიმი. ირანის მოსახლეობის 90 პროცენტზე მეტი შიიტი მუსლიმებია.
საგარეო ურთიერთობათა საბჭო (CFR) აღნიშნავს, რომ ირანელებისთვის ყველაზე აქტუალური საკითხი ამ დროისთვის არის ეკონომიკა, რომელიც მნიშვნელოვნად დაზარალდა აშშ-ს სანქციებით მას შემდეგ, რაც მან დატოვა ბირთვული შეთანხმება - ოფიციალურად სახელწოდებით ერთობლივი ყოვლისმომცველი სამოქმედო გეგმა (JCPOA). 2018. ეკონომიკა თითქმის ხუთი პროცენტით შემცირდა 2020 წელს და არ გაიზარდა 2017 წლიდან, აღნიშნავს CFR.
ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ:
