განმარტა: ბერლინის კედლის დაცემა და როგორ იმოქმედა გეოპოლიტიკაზე

1961 წელს აღმოსავლეთ და დასავლეთ გერმანიას შორის საზღვრები დაიხურა და დაყოფა უბრალო ადამიანებს სახლებს, ოჯახებს, სამუშაოს დაუჯდა და შეუქცევად შეცვალა მათი ცხოვრება, შექმნა ორი ცალკეული ერი, რომლებიც აგებული იყო სხვადასხვა სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკურ იდეოლოგიაზე, გამოყოფილი ბეტონის ბლოკებით. რომელთა სიგრძე ერთობლივად 140 კმ იყო.

ბერლინის კედლის დაცემის შემდეგ, ათწლეულების განცალკევებამ და არათანმიმდევრულმა სოციალურ-ეკონომიკურმა განვითარებამ, წინა პლანზე წამოიწია რამდენიმე განსხვავება აღმოსავლეთ და დასავლეთ ბერლინს შორის.

ბერლინის კედელი იყო ბეტონის ბარიერი, რომელიც კვეთდა და ყოფდა ქალაქ ბერლინს 1961 წლიდან 1989 წლამდე და აშენდა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. მას შემდეგ, რაც 1989 წელს კედელი მთლიანად დაიშალა, მან არა მხოლოდ განაპირობა დაყოფილი გერმანიისა და მისი ხალხის გაერთიანება, არამედ „რკინის ფარდის“ დაცემის სიმბოლოდ იქცა, რომელმაც ცივი ომის დროს აღმოსავლეთის ბლოკი დასავლეთ ევროპიდან გაყო. .

რატომ აშენდა ბერლინის კედელი?

ომში გერმანიის დამარცხების შემდეგ, მოკავშირე ძალებმა - აშშ-მ, დიდმა ბრიტანეთმა, საფრანგეთმა და საბჭოთა კავშირმა - აიღეს კონტროლი გერმანიის ტერიტორიულ საზღვრებზე და დაყვეს იგი ოთხ ზონად, რომელსაც მართავს თითოეული მოკავშირე ძალა. ამ დაყოფას დაექვემდებარა დედაქალაქი ბერლინიც, მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქი ძირითადად საბჭოთა კავშირის მიერ კონტროლირებად ზონაში მოექცა.

სურათებში | ფოტოების წინ და შემდეგ ასახულია ქალაქის დაყოფა ცივი ომის დროს

ორი წლის შემდეგ, რაც მოკავშირე ძალებმა გერმანიაზე კონტროლი მოიპოვეს, მოკავშირე ძალებსა და საბჭოთა კავშირს შორის წარმოიშვა პოლიტიკური განხეთქილება რამდენიმე სოციალურ-პოლიტიკურ ასპექტზე, რომლებიც მიზნად ისახავდა გერმანიის მომავლის განსაზღვრას. თუმცა, ყველაზე საკამათო იყო წინადადება მარშალის გეგმის გაგრძელების შესახებ, რეკონსტრუქციის გეგმა, რომელსაც ხელი მოაწერა აშშ-ს მაშინდელმა პრეზიდენტმა ჰარი ტრუმენმა 1948 წელს, რათა გაეწია ეკონომიკური დახმარება დასავლეთ ევროპისთვის მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ რეკონსტრუქციის მცდელობებისთვის.

წაკითხვა | განმარტა: რა წავიკითხოთ ოზონის ხვრელის ზომაში

იოსებ სტალინის დროს საბჭოთა კავშირმა არ მოიწონა ეს გეგმა, რადგან წინადადება არ ემთხვეოდა სტალინის ხედვას გაერთიანებული კომუნისტური გერმანიის შესახებ აღმოსავლეთ ბლოკში. 1948 წელს ბერლინის ბლოკადამ საფუძველი ჩაუყარა ბერლინის კედლის მშენებლობას და 1949 წელს საბჭოთა კავშირმა გამოაცხადა გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის არსებობა, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც აღმოსავლეთ გერმანია.

1961 წელს აღმოსავლეთ და დასავლეთ გერმანიას შორის საზღვრები დაიხურა და დაყოფა უბრალო ადამიანებს სახლებს, ოჯახებს, სამუშაოს დაუჯდა და შეუქცევად შეცვალა მათი ცხოვრება, შექმნა ორი ცალკეული ერი, რომლებიც აგებული იყო სხვადასხვა სოციალურ-პოლიტიკურ და ეკონომიკურ იდეოლოგიაზე, გამოყოფილი ბეტონის ბლოკებით. რომელთა სიგრძე ერთობლივად 140 კმ იყო. ბერლინის კედლის ჩამონგრევას თითქმის სამი ათეული წელი დასჭირდებოდა.

რატომ დაინგრა ბერლინის კედელი?

სამოქალაქო არეულობამ აღმოსავლეთ და დასავლეთ გერმანიაში ზეწოლა მოახდინა აღმოსავლეთ გერმანიის ადმინისტრაციაზე, რათა შეემსუბუქებინა გარკვეული მოგზაურობის შეზღუდვები. გიუნტერ შაბოვსკის, აღმოსავლეთ გერმანიის პოლიტიკურ ლიდერს დაევალა მოგზაურობის შეზღუდვების შემსუბუქების გამოცხადება, მაგრამ არ მიეცა სრული ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როდის ამოქმედდება ახალი სამოგზაურო რეგულაციები. 9 ნოემბერს გამართულ პრესკონფერენციაზე, როდესაც შაბოვსკის ჰკითხეს, როდის ამოქმედდება ახალი რეგულაციები, მან განაცხადა, რომ ის დაუყოვნებლივ ამოქმედდა. აღმოსავლეთ გერმანელები, რომლებიც პირდაპირ ეთერში უსმენდნენ საინფორმაციო გამოშვებას, რიგ-რიგობით მივარდნენ ბერლინის კედლის საგუშაგოებისკენ და შესვლას ეძებდნენ. საგუშაგოებზე შეიარაღებულ მცველებს არ მიეცათ ინსტრუქციები, თუ როგორ უნდა მოექცნენ ბრბოს და საგუშაგოს რიცხოვნობაზე მეტი მცველებმა დაიწყეს ხალხის გადაკვეთის უფლება რაიმე მნიშვნელოვანი შემოწმების გარეშე. ხალხმა დაიწყო ბერლინის კედლის თავზე ასვლა და ატმოსფერო მთლიანად შეიცვალა. ეს იყო ბერლინის კედლის დანგრევის დღე.

რა შედეგები მოჰყვა ბერლინის კედლის დაცემას?

ბერლინის კედლის დაცემის შემდეგ, ათწლეულების განცალკევებამ და არათანმიმდევრულმა სოციალურ-ეკონომიკურმა განვითარებამ, წინა პლანზე წამოიწია რამდენიმე განსხვავება აღმოსავლეთ და დასავლეთ ბერლინს შორის. აღმოსავლეთ ევროპა მკვეთრად შეიცვალა პოლიტიკური ცვლილებებით, რაც მოითხოვდა ევროპის შიგნით ალიანსების გადახედვას. ამ ცვლილებებმა გამოიწვია 1992 წლის მაასტრიხტის ხელშეკრულება, რამაც გამოიწვია ევროკავშირის ჩამოყალიბება 1993 წელს.

მეორე მსოფლიო ომის და კორეის ომის დასრულების შემდეგ, აღმოსავლეთ აზია და სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზია ნელ-ნელა იწყებდნენ გამოსვლას ომების დანგრევისგან, ეყრდნობოდნენ რა დარჩა კოლონიურ ინფრასტრუქტურას და პოსტკოლონიურ ეკონომიკურ დახმარებას. ბევრი ეყრდნობოდა ჩინეთს ეკონომიკური მხარდაჭერისთვის საკუთარი ეკონომიკის ასაშენებლად მომდევნო ათწლეულის განმავლობაში. რეგიონის ქვეყნებიდან ჰონგ კონგი, სინგაპური, ტაივანი და სამხრეთ კორეა ცნობილი გახდა როგორც 'აზიური ვეფხვები' და გახდნენ კარგი მმართველობისა და განვითარებისა და სასწაულებრივი ეკონომიკის მოდელები. მათი განვითარების სოციალურ-ეკონომიკური მოდელები იმდენად ძლიერი იყო, რომ ეს ქვეყნები შედარებით უვნებლად გადაურჩნენ 1997 წლის აზიის ფინანსურ კრიზისს.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, ჩინეთი მნიშვნელობის უპრეცედენტო მატებას მოჰყვა არა მხოლოდ რეგიონში, არამედ მსოფლიო პოლიტიკურ წესრიგშიც. საბჭოთა კავშირის დაშლა ასევე იმოქმედა კუბაზე და მის ეკონომიკაზე, რომელიც იყო დამოკიდებული მოსკოვის ფინანსურ სუბსიდიებზე. თუმცა, შეერთებულმა შტატებმა ვერ გამოიყენა ეს მოვლენა კუბაში რეჟიმის ცვლილების მოსატანად, ძირითადად იმიტომ, რომ ვენესუელა უგო ჩავესის მეთაურობით საბჭოთა კავშირის შემცვლელად ჩაერთო.

ბერლინის კედლის დანგრევა ასევე დაემთხვა რუსეთის გაყვანას ავღანეთიდან. საბჭოთა კავშირის მხარდაჭერილი ავღანეთის პრეზიდენტის მოჰამედ ნაჯიბულას სურვილის მიუხედავად, საბჭოთა ჯარებმა დაიწყეს ქვეყნიდან გაყვანა. მოჯაჰედებმა უფრო ენერგიულად დაიწყეს შეტევა ავღანეთის არმიის წინააღმდეგ, რადგან იცოდნენ, რომ არმიას საბჭოთა კავშირის მხარდაჭერა აღარ ჰქონდა. ქვეყანაში სამოქალაქო არეულობა და ომი გაგრძელდა ნაჯიბულას მთავრობის დაცემით 1992 წელს და გრძელდებოდა მანამ, სანამ თალიბანი არ მოვიდოდა ხელისუფლებაში 1996 წელს და კიდევ უფრო მეტი ომი და არეულობა მოიტანა ავღანეთში.

ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ: