განმარტა: სინაბუნგის ბოლო ვულკანური ამოფრქვევა, რატომ მოხდა ეს და ვინ არიან რისკის ქვეშ
უახლესმა ამოფრქვევამ ცაში 3000 მეტრის მანძილზე გამოაფხიზლა ვულკანური ფერფლისა და კვამლის მასიური სვეტი.
სინაბუნგის მთა პარასკევს ამოფრქვევისას ვულკანურ ფერფლს გამოყოფს. (AP) ინდონეზიის მთა სინაბუნგი, რომელიც მდებარეობს ჩრდილოეთ სუმატრას პროვინციაში, ხუთშაბათს ამოიფრქვა, ვულკანური ფერფლისა და კვამლის მასიური სვეტი 3000 მეტრზე (3 კმ) ცაში ამოფრქვევა.
ვულკანი მარტშიც ამოიფრქვა და ცაში ცხელი ფერფლის ღრუბელი გამოგზავნა. ეს იყო პირველი შემთხვევა 2020 წლის აგვისტოს შემდეგ, როდესაც ვულკანმა ფერფლისა და კვამლის სვეტი ჰაერში 16000 ფუტის სიმაღლეზე გააგზავნა. ვულკანი აქტიურია 2010 წლიდან, როდესაც ის ამოიფრქვა თითქმის 400 წლიანი უმოქმედობის შემდეგ.
ბიულეტენი| დააწკაპუნეთ, რომ მიიღოთ დღის საუკეთესო ახსნა-განმარტებები თქვენს შემოსულებში
ინდონეზიაში არის მრავალი აქტიური ვულკანის სახლი ცეცხლის რგოლში ან წყნარი ოკეანის სარტყელში მდებარეობის გამო - ტერიტორია წყნარი ოკეანის გასწვრივ, რომელიც ხასიათდება აქტიური ვულკანებითა და ხშირი მიწისძვრებით. ცეცხლის რგოლში არის მსოფლიოს ვულკანების დაახლოებით 75 პროცენტი და მიწისძვრების დაახლოებით 90 პროცენტიც აქ ხდება.
მთა სინაბუნგის ვულკანი ამოიფრქვა ინდონეზიაში, რადგან მოსახლეობას ურჩიეს, რომ იცოდნენ ნაცარი და ვულკანური ნამსხვრევების ზვავები.
ოფიციალური პირების თქმით, გასულ კვირაში მინიმუმ 15 მცირე ამოფრქვევა დაფიქსირდა. https://t.co/CRHAqnjU5O pic.twitter.com/Y2NArwSel2
— ABC News (@ABC) 2021 წლის 7 მაისი
სინაბუნგის მთის ბოლო ამოფრქვევები
აგვისტოს აფეთქების ფერფლმა სამი უბანი მოიცვა და ცა დაბნელდა, იტყობინება Jakarta Post. ასე რომ, ათასობით ადამიანი ასევე იძულებით გადაადგილებული იყო.
აშშ-ს ბუნებრივი ისტორიის ეროვნული მუზეუმის მონაცემებით, მსოფლიოში ყოველდღიურად 20-მდე ვულკანი აქტიურად იფეთქებს. სმიტსონისა და აშშ-ის გეოლოგიური კვლევის ვულკანური საფრთხის პროგრამის მიერ მომზადებული ყოველკვირეული ვულკანური აქტივობის ანგარიშის მიხედვით, 2020 წლის 4 აგვისტოს დასრულებული კვირისთვის, მსოფლიოში 17 ვულკანი იყო მუდმივი ამოფრქვევით.
საინფორმაციო სააგენტო Xinhua-ს ცნობით, ვულკანის ამოფრქვევა ხუთშაბათს დილით გაგრძელდა დაახლოებით 319 წამი ან დაახლოებით 5 წუთი. ინდონეზიის ვულკანოლოგიისა და გეოლოგიური საფრთხის შემარბილებელი ცენტრი მოსახლეობას ურჩია, არ შევიდნენ საშიშ ზონაში - ვულკანის 3 კმ რადიუსში - და მოუწოდა მათ ატარონ ნიღაბი გარეთ გასვლისას, რათა დაიცვან ჰაერში დაბინძურებული ნაწილაკებისგან. იტყობინება Weather Channel.
ვულკანი აქტიურია 2010 წლიდან. ამოფრქვევის ფაზა დაიწყო 2013 წლის სექტემბერში და გაგრძელდა შეუფერხებლად 2018 წლის ივნისამდე, ბუნებრივი ისტორიის ეროვნული მუზეუმის გლობალური ვულკანიზმის პროგრამის მიხედვით. 2018 წელს ვულკანმა 5-7 კმ ჰაერში ფერფლი გამოუშვა და სოფლებს ფარავდა. Weather Channel-ის ცნობით, 2014 წელს ვულკანის ამოფრქვევისას 16 ადამიანი დაიღუპა და ათასობით დევნილი გახდა, 2016 წელს კი კიდევ ცხრა ადამიანი დაიღუპა ამოფრქვევის გამო.
მაშ, რატომ იფეთქებს ვულკანი?
ძირითადად, არსებობს ვულკანების სამი ტიპი - აქტიური, მიძინებული ან ჩამქრალი. ამოფრქვევა ხდება მაშინ, როდესაც მაგმა (სქელი მიედინება ნივთიერება), რომელიც წარმოიქმნება დედამიწის მანტიის დნობისას, ამოდის ზედაპირზე. იმის გამო, რომ მაგმა კლდეზე მსუბუქია, მას შეუძლია ამოვიდეს სავენტილაციო და ნაპრალის მეშვეობით დედამიწის ზედაპირზე. ამოფრქვევის შემდეგ მაგმას ლავა ეწოდება.
ყველა ვულკანური ამოფრქვევა არ არის ფეთქებადი, რადგან ფეთქებადობა დამოკიდებულია მაგმის შემადგენლობაზე. როდესაც მაგმა სქელი და თხელია, გაზები ადვილად გადიან მისგან. ასეთ შემთხვევებში, მაგმა გამოვა ზედაპირისკენ. თუმცა, თუ მაგმა სქელი და მკვრივია და გაზები ვერ აცილებენ მას, ის აძლიერებს წნევას შიგნით, რაც იწვევს ძალადობრივ აფეთქებას.
ვის ემუქრება ეს ამოფრქვევები?
აშშ-ს დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) თანახმად, ვულკანიდან სიკვდილის ყველაზე გავრცელებული მიზეზი არის სუნთქვის დაქვეითება, რაც იწვევს რესპირატორული პირობების მქონე ადამიანებს, როგორიცაა ასთმა და ფილტვების სხვა ქრონიკული დაავადებები.
ადამიანები, რომლებიც ცხოვრობენ ვულკანთან ახლოს ან დაბალ ქარის ზონებში, ასევე უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან აფეთქების შემთხვევაში, რადგან ფერფლი შეიძლება იყოს ჭუჭყიანი და აბრაზიული, ხოლო წვრილმა ნაწილაკებმა შეიძლება დაკაწრონ თვალების ზედაპირი.
გარდა ამისა, ვულკანურმა ამოფრქვევებმა შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობისთვის დამატებითი საფრთხეები, როგორიცაა წყალდიდობა, ღვარცოფი, ელექტროენერგიის გათიშვა, სასმელი წყლის დაბინძურება და ტყის ხანძრები.
ლავის ნაკადები, თუმცა იშვიათად კლავს ადამიანებს, რადგან ის ძალიან ნელა მოძრაობს, რაც საკმარის დროს აძლევს თავის დაღწევას. 2018 წელს მიცემულ ინტერვიუში, გეოლოგმა გეილ მაჰუდმა სტენფორდიდან აღნიშნა, რომ ვულკანური ამოფრქვევის მიზეზი ხდება საშიში ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა ინდონეზია, გვატემალა და ფილიპინები, რადგან ხალხი ვულკანებთან ძალიან ახლოს ცხოვრობს მისი დიდი მოსახლეობის გამო.
ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ:
