განმარტა: რას ნიშნავს რუსეთის გასვლა ღია ცის ხელშეკრულებისთვის
ნოემბერში შეერთებულმა შტატებმა პირველი დატოვა OST მას შემდეგ, რაც რუსეთი დაადანაშაულა პაქტის დარღვევაში - ბრალდებები, რომლებიც რუსეთმა უარყო. მოსკოვი ახლა ვაშინგტონს ადანაშაულებს ხელშეკრულების დატოვების საკუთარ გადაწყვეტილებაში.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს იყო გათვალისწინებული, როგორც შეიარაღების კონტროლის მთავარი შეთანხმება, ვაშინგტონში ბევრი ადანაშაულებდა რუსეთს OST პროტოკოლების შეუსრულებლობაში, ადანაშაულებდა მოსკოვს მის ტერიტორიაზე სათვალთვალო ფრენების შეფერხებაში, ხოლო საკუთარი მისიების არასწორად გამოყენებაში ძირითადი ტაქტიკური მონაცემების შეგროვებისთვის. ექსპერტები შიშობენ, რომ შესაძლოა გლობალურ ძალებს შორის მზარდი უნდობლობა გამოეწვია, პარასკევს რუსეთმა გამოაცხადა, რომ ტოვებს ღია ცის ხელშეკრულებას (OST), შეთანხმებას 30-ზე მეტ ქვეყანას შორის, რომელიც მონაწილეებს საშუალებას აძლევს შეუიარაღებელი სადაზვერვო ფრენები განახორციელონ თავიანთი თანამემამულე წევრის ნებისმიერ ნაწილზე. შტატები.
ნოემბერში შეერთებულმა შტატებმა პირველი დატოვა OST მას შემდეგ, რაც რუსეთი დაადანაშაულა პაქტის დარღვევაში - ბრალდებები, რომლებიც რუსეთმა უარყო. მოსკოვი ახლა ვაშინგტონს ადანაშაულებს ხელშეკრულების დატოვების საკუთარ გადაწყვეტილებაში.
რა არის ღია ცის ხელშეკრულება?
პირველად შემოთავაზებული 1955 წელს აშშ-ს ყოფილმა პრეზიდენტმა დუაიტ ეიზენჰაუერმა, როგორც ცივი ომის დროს დაძაბულობის განმუხტვის საშუალება, საეტაპო ხელშეკრულება საბოლოოდ გაფორმდა 1992 წელს ნატოს წევრებსა და ვარშავის პაქტის ყოფილ ქვეყნებს შორის საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ. ის ძალაში შევიდა 2002 წელს და ჰყავდა 35 ხელმომწერი, მათ შორის მთავარი მოთამაშეები აშშ და რუსეთი და ერთი არარატიფიცირებული წევრი (ყირგიზეთი).
OST მიზნად ისახავს წევრებს შორის ნდობის ჩამოყალიბებას ორმხრივი ღიაობის გზით, რაც ამცირებს შემთხვევითი ომის შანსებს. ხელშეკრულების თანახმად, წევრ სახელმწიფოს შეუძლია მასპინძელი ქვეყნის ნებისმიერი ნაწილის ჯაშუშობა, ამ უკანასკნელის თანხმობით. ქვეყანას შეუძლია განახორციელოს მასპინძელი სახელმწიფოს საჰაერო გადაღება 72 საათით ადრე შეტყობინების გაცემის შემდეგ და ფრენის ზუსტი მარშრუტის გაზიარების შემდეგ 24 საათით ადრე.
შეგროვებული ინფორმაცია, როგორიცაა ჯარის გადაადგილების, სამხედრო წვრთნებისა და რაკეტების განლაგების შესახებ, უნდა გაუზიაროს ყველა წევრ სახელმწიფოს. სათვალთვალო ფრენებზე ნებადართულია მხოლოდ დამტკიცებული ვიზუალიზაციის მოწყობილობა და მასპინძელი სახელმწიფოს ოფიციალურ პირებს ასევე შეუძლიათ ბორტზე დარჩენა დაგეგმილი მოგზაურობის განმავლობაში.
ᲨᲔᲛᲝᲒᲕᲘᲔᲠᲗᲓᲘ ᲔᲮᲚᲐᲕᲔ :Express-მა განმარტა ტელეგრამის არხი
მაშ, რატომ დატოვა აშშ-მა ღია ცის ხელშეკრულება?
მიუხედავად იმისა, რომ ეს იყო გათვალისწინებული, როგორც შეიარაღების კონტროლის მთავარი შეთანხმება, ვაშინგტონში ბევრი ადანაშაულებდა რუსეთს OST პროტოკოლების შეუსრულებლობაში, ადანაშაულებდა მოსკოვს მის ტერიტორიაზე სათვალთვალო ფრენების შეფერხებაში, ხოლო საკუთარი მისიების არასწორად გამოყენებაში ძირითადი ტაქტიკური მონაცემების შეგროვებისთვის.
The New York Times-ის ცნობით, აშშ-ს პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი ასევე უკმაყოფილო იყო იმით, რომ 2017 წელს ნიუ-ჯერსის შტატში მის გოლფის მოედანზე რუსული მზვერავი გადაფრინდა.
2020 წლის მაისში ტრამპის ადმინისტრაციამ გამოაცხადა OST-დან გასვლის განზრახვა, დაადანაშაულა რუსეთი წლების განმავლობაში ხელშეკრულების უხეში და განუწყვეტლივ დარღვევაში, და დატოვა იგი იმავე წლის ნოემბერში.
რატომ წავიდა რუსეთი აშშ-ს შემდეგ?
რუსეთის მიერ OST-თან შესაბამისობასთან დაკავშირებით სადავო საკითხი იყო მისი სავარაუდო თავშეკავება ფრენების დაშვებაზე კალინინგრადის თავზე, მის ექსკლავაზე აღმოსავლეთ ევროპაში, რომელიც მდებარეობს ნატოს მოკავშირეებს ლიტვასა და პოლონეთს შორის. რუსეთმა დაიცვა თავისი პოზიცია იმით, რომ შეზღუდვები დასაშვები იყო ხელშეკრულების წესებით და მოიყვანა მაგალითი იმისა, რომ აშშ აწესებდა მსგავს შეზღუდვებს ალიასკას თავზე ფრენებზე.
მას შემდეგ, რაც აშშ-მა დატოვა OST, რუსეთმა სთხოვა გარანტიები ნატოს მოკავშირეებისგან, რომლებიც აგრძელებდნენ ხელშეკრულებას, რომ ისინი არ გადასცემდნენ რუსეთის თავზე ფრენების შედეგად შეგროვებულ მონაცემებს ვაშინგტონში. თავის განცხადებაში რუსეთმა განაცხადა, რომ ამ თხოვნებს მხარი არ დაუჭირეს ნატოს წევრებმა, რამაც აიძულა იგი დაეტოვებინა ხელშეკრულება.
ღია ცის ხელშეკრულების მნიშვნელობა
OST ხელი მოეწერა 1992 წელს, სატელიტური გამოსახულების მოწინავე ტექნოლოგიის გამოჩენამდე ბევრად ადრე, რომელიც ამჟამად სასურველი რეჟიმია დაზვერვის შეგროვებისთვის. მიუხედავად ამისა, The Economist-ის მოხსენების თანახმად, სათვალთვალო თვითმფრინავები გვაწვდიან საკვანძო ინფორმაციას, რომლის შეგროვება ჯერ კიდევ შეუძლებელია სატელიტური სენსორებით, როგორიცაა თერმული გამოსახულების მონაცემები.
აღსანიშნავია, რომ Economist-ის ანგარიშში ასევე ნახსენებია OST-ის უტილიტა ვაშინგტონისთვის, რომელმაც 2002 წლიდან 200-ზე მეტი სათვალთვალო მისია შეასრულა რუსეთისა და მისი მოკავშირე ბელორუსის თავზე. ტრამპის ყოფილმა ოფიციალურმა პირმა ასევე მიესალმა OST-ის მონაცემებს, რომლებიც შეგროვდა 2014 წლის რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის დროს. საერთო ჯამში, Associated Press-ის ცნობით, OST-ის ფარგლებში 1500-ზე მეტი ფრენა განხორციელდა.
რა ხდება ახლა, როცა აშშ და რუსეთი გარეთ არიან?
ღია ცის ხელშეკრულების მარცხი მოჰყვა კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი შეიარაღების კონტროლის შეთანხმების დაშლას საშუალო დაშორების ბირთვული ძალების (INF) ხელშეკრულება მას შემდეგ, რაც აშშ-მა და რუსეთმა ის დატოვეს 2019 წელს.
INF ხელშეკრულებას ხელი მოეწერა შეერთებულ შტატებსა და საბჭოთა კავშირს შორის 1987 წელს, რომელშიც ორივე სახელმწიფო შეთანხმდა, გაანადგურეს ორი კატეგორიის ლეტალური სარაკეტო სისტემები საკუთარი მარაგიდან, როგორც ბირთვული იარაღის შეჯიბრის შენელების საშუალება.
ექსპერტები ახლა შეშფოთებულნი არიან აშშ-რუსეთის ბევრად უფრო დიდი „ახალი START“ ბირთვული იარაღის კონტროლის შეთანხმების ბედზე, რომელსაც ვადა ეწურება 2021 წლის 5 თებერვალს. აშშ-ის არჩეულმა პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა, რომელიც თანამდებობას 20 იანვარს შეუდგება, ისაუბრა ხელშეკრულების შენარჩუნების მომხრეა, განსხვავებით მიმავალი პრეზიდენტის ტრამპისა, რომელსაც არ სურდა მისი განახლება, თუ ჩინეთიც არ გახდებოდა ნაწილი. თუმცა, ბაიდენის სურვილის მიუხედავად, არსებობს შიში, რომ რუსეთთან მოლაპარაკებები თებერვლის ვადამდე არ დასრულდება.
ᲒᲐᲣᲖᲘᲐᲠᲔᲗ ᲗᲥᲕᲔᲜᲡ ᲛᲔᲒᲝᲑᲠᲔᲑᲡ:
